Autor: Tomasz Smura, Rafał Lipka

Powrót militarnej rywalizacji amerykańsko-rosyjskiej, nasilający się antagonizm między Chinami oraz Stanami Zjednoczonymi w wymiarze politycznym i gospodarczym, a także rosnące znaczenie mocarstw regionalnych, takich jak Indie, jednoznacznie wskazują na schyłek pozimnowojennego ładu światowego i koniec okresu tzw. „pokojowej dywidendy”.
Rosja kontynuuje swoją agresywną politykę zagraniczną, której zasadniczym celem jest destabilizacja państw NATO oraz Unii Europejskiej, a także poszerzenie strefy wpływów Moskwy. Stany Zjednoczone zwiększają swoje zaangażowanie w Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej w związku z rosnącym napięciem na Morzu Południowochińskim, co pozostaje nie bez znaczenia dla europejskich członków NATO, a w szczególności państw na wschodniej flance Sojuszu, których bezpieczeństwo w znacznym stopniu uzależnione jest od obecności wojsk amerykańskich w regionie. Zachodzące na naszych oczach zmiany w układzie sił w systemie międzynarodowym przekładają się na bezpieczeństwo Polski oraz całego obszaru euroatlantyckiego. Powyższe wyzwania polityczne muszą być analizowane w kontekście postępującego rozwoju technologii, który coraz częściej ma rewolucyjny – a nie ewolucyjny – wpływ na prowadzenie operacji przez siły zbrojne. Innowacje takie jak systemy bezzałogowe, sztuczna inteligencja, czy broń elektromagnetyczna nie są już tylko pojęciami zaczerpniętymi z fantastyki naukowej, ale istniejącymi obecnie technologiami, których rozpowszechnienie musi zmienić nasze wyobrażenie o wojnie przyszłości.
W niniejszej publikacji postanowiliśmy przyjrzeć się możliwościom rozwoju Sił Powietrznych RP w nadchodzących dekadach i skupiliśmy się na próbie odpowiedzi na następujące pytania badawcze:

1. Jakie jest znaczenie sił powietrznych w XXI wieku?
2. Jak inne państwa dysponujące sprawnymi siłami powietrznymi planują ich rozwój?
3. Jak czynniki zewnętrzne (np. sytuacja geopolityczna, przyszłe potrzeby pola walki, rozwój systemów i techniki) powinny być brane pod uwagę w planowaniu rozwoju sił powietrznych?
4. W jakie przyszłe zdolności powinny inwestować Siły Powietrzne RP, aby móc odpowiedzieć na wyzwania przyszłości?

Raport podzielony został na pięć rozdziałów. W pierwszym z nich przeanalizowano znaczenie sił powietrznych na współczesnym polu walki na podstawie doświadczeń historycznych z ostatnich konfliktów zbrojnych. W rozdziale II autorzy przyjrzeli się kondycji Sił Powietrznych RP oraz obowiązującym obecnie planom ich rozwoju. Rozdział III stanowi przegląd modeli rozwoju sił powietrznych wybranych państw, które mogą uchodzić za wzór dla tzw. państw średnich, w tym Polski. Rozdział IV stanowi z kolei analizę trendów w rozwoju lotnictwa, w tym dopiero rozwijanych technologii przyszłości. Ostatni rozdział ma charakter rozdziału rekomendacyjnego i stanowi próbę zarysowania pewnych modeli i rozwiązań doktrynalnych potrzebnych w kontekście wymagań przyszłego pola walki.
Niniejsza publikacja nie ma ambicji wskazania konkretnych rozwiązań i systemów uzbrojenia. Naszym celem jest  identyfikowanie ogólnych trendów w rozwoju sił powietrznych na świecie, które powinny być wzięte pod uwagę w planowaniu rozwoju Sił Powietrznych RP.

Raport powstał dzięki wsparciu finansowemu firmy Leonardo Poland przy zachowaniu pełnej swobody intelektualnej ekspertów Fundacji, zgodnie z zasadami współpracy z partnerami i sponsorami opisanymi na stronie www.pulaski.pl