13 maja 2025 r., na marginesie nieformalnego posiedzenia Rady ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii, które odbyło się w Warszawie w ramach Prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej, Fundacja im. Kazimierza Pułaskiego miała zaszczyt zorganizować okrągły stół z udziałem wysokich rangą decydentów oraz ekspertów z sektora publicznego, prywatnego, a także kluczowych think tanków. W kontekście priorytetów Prezydencji, dyskusja koncentrowała się na jednym z najistotniejszych wyzwań strategicznych: odporności energetycznej jako fundamentalnym elemencie odstraszania w obliczu zagrożeń hybrydowych i geopolitycznych, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji w Mołdawii i Ukrainie.

W wydarzeniu uczestniczyli m.in.: minister Dorin Junghietu z Ministerstwa Energii Mołdawii, sekretarz stanu Krzysztof Bolesta z Ministerstwa Klimatu i Środowiska RP, Laurent Kueny – dyrektor ds. energii w Ministerstwie Gospodarki, Finansów oraz Suwerenności Przemysłowej i Cyfrowej Francji, a także Adam Balogh – szef jednostki Ukraine Support Task Force w Wspólnocie Energetycznej.

W trakcie dyskusji poruszono szereg aktualnych kwestii, takich jak:

• przejście od odporności infrastrukturalnej do operacyjnej (LNG, połączenia międzysystemowe (interkonektory), magazynowanie),
• wnioski z doświadczeń Ukrainy w zakresie odporności energetycznej w czasie wojny – co można wdrożyć regionalnie?
• zabezpieczanie łańcuchów dostaw, mobilnych zasobów oraz planowanie awaryjne,
• Inicjatywa Odporności Bałtyckiej (BRI) – systemowe, transgraniczne podejście do wdrażania odporności w regionie.

Po pierwsze zwrócono uwagę, iż tradycyjne podejście do bezpieczeństwa energetycznego – skoncentrowane wyłącznie na infrastrukturze fizycznej i połączeniach transgranicznych – jest niewystarczające wobec współczesnych zagrożeń hybrydowych. Konieczne jest holistyczne podejście, które obejmuje ochronę infrastruktury, odporność cybernetyczną, przeciwdziałanie dezinformacji oraz strategiczne prognozowanie.

Współczesne zagrożenia dla naszej infrastruktury krytycznej w sektorze energetyki są znacznie bardziej złożone niż dekadę temu. Na horyzoncie pojawiają się nowe ryzyka o charakterze geopolitycznym i technologicznym. Dlatego zarówno decydenci, jak i przedstawiciele przemysłu, eksperci oraz dostawcy technologii muszą działać bardziej proaktywnie i z wyprzedzeniem, zamiast jedynie reagować na kryzysy.

Bezpieczeństwo energetyczne Europy nie może opierać się wyłącznie na przestarzałych systemach, takich jak gazowe korytarze Wschód–Zachód i obecne połączenia międzysystemowe. Powinny one być częścią bardziej elastycznej i adaptacyjnej strategii infrastrukturalnej. Apelujemy o większe zaangażowanie w rozwój korytarza Morze Bałtyckie–Morze Czarne, który może w istotny sposób wzmocnić naszą odporność i bezpieczeństwo energetyczne. Jednym ze sposobów nadania tej koncepcji konkretnego wymiaru jest realizacja inicjatyw takich jak Baltic Resilience Initiative – mającej na celu wzmocnienie współpracy pomiędzy władzami krajowymi, podmiotami prywatnymi oraz innymi zainteresowanymi stronami (w tym regulatorami, think tankami, środowiskiem naukowym), w celu wypełnienia istniejących luk regulacyjnych i zarządczych.

Wreszcie, musimy wdrożyć w praktyce wnioski płynące z doświadczeń Ukrainy i Mołdawii, które w ostatnich latach mierzyły się z bezprecedensowymi atakami i presją na ich systemy energetyczne.