Autor: Mikołaj Oettingen

Plany ponownego uruchomienia przewidzianych do rozbiórki elektrowni jądrowych zapoczątkowały nowy trend w amerykańskiej energetyce jądrowej. Sprawne techniczne elektrownie jądrowe o długim stażu pracy są oficjalnie wyłączane z eksploatacji, a następnie poddawane szerokiej analizie bezpieczeństwa oraz modernizacji w celu ich ponownego uruchomienia. Prace analityczne i modernizacyjne finansowane są częściowo kredytami zapewnianymi przez organy federalne, a gwarancjami powodzenia przedsięwzięcia są długoterminowe umowy na sprzedaż energii elektrycznej.

Studium przypadku

W czerwcu 2022 firma Holtec International kupiła zamkniętą elektrownię jądrową Palisades w stanie Michigan, w celu jej ostatecznej wyłączenia z eksploatacji i finalnej rozbiórki. Jednakże, we wrześniu tego samego roku firma ogłosiła plany ponownego uruchomienia elektrowni, a rok później podpisała umowę na długoterminowy odbiór energii elektrycznej z firmą Wolverine Power Cooperative. Podobnie, 20 września 2024 firma Constellation Energy z Pensylwanii podpisała 20 letnią umowę z firmą Microsoft na sprzedaż energii elektrycznej z zamkniętej elektrowni jądrowej Three Mile Island-1 (TMI-1).

Sam fakt podpisania obu umów nie byłby niczym nadzwyczajnym, gdyby energia będąca ich przedmiotem nie miała być dostarczana z elektrowni jądrowych permanentnie wyłączonych z eksploatacji, a planowanych do ponownego uruchomienia. W obu przypadkach proces ich ponownego uruchomienia został zainicjalizowany po zmianie właściciela elektrowni. W przypadku elektrowni Palisades nowym właścicielem została spółka Holtec zaangażowana w biznes rozbiórkowy, a  w przypadku elektrowni TMI-1 firma Constellation Energy, której poprzednim właścicielem do 2022 była firma Excellon.

Jedną z głównych motywacji do ponownego uruchomienia elektrowni jądrowych jest rosnące zapotrzebowanie na zero-emisyjne źródła energii elektrycznej w portfolio firm energetycznych, który to warunek spełniany jest przez energetykę jądrową. Fakt ten ma również duże znaczenia dla Polski, ponieważ w czasach rosnących europejskich zobowiązań klimatycznych i potrzeby redukcji emisji, energia jądrowa jest traktowana jako cenne zero-emisyjne uzupełnienie miksu energetycznego. Zero-emisyjna energia jądrowa jest pożądana przez duże korporacje ze względów marketingowo-wizerunkowych oraz klientów indywidualnych ze względów światopoglądowych.

Dodatkowo, produkcja elektryczności w elektrowni jądrowej nie jest uzależniona od warunków pogodowych a tym samym energetyka jądrowa gwarantuje wysoką niezawodność dostaw do odbiorców końcowych. W przypadku Microsoftu całkowita produkcja  z elektrowni TMI-1 ma zasilać centra danych skupiające się na rozwoju sztucznej inteligencji oraz obliczeniach w chmurze, co wymaga ciągłej i niezwodnej dostawy energii elektrycznej. Kolejnym argumentem za ponownym uruchomieniem elektrowni jądrowych jest większa przewidywalność ceny energii elektrycznej zapewnianej w kontraktach długoterminowych, a tym samym jej mniejsza podatność na fluktuacje rynkowe związane z wykorzystaniem innych np. pogodo-zależnych źródeł energii. Model finansowy ma nie tylko kluczowe znacznie dla ponownie uruchamianych elektrowni ale również pełni strategiczną rolę dla nowobudowanych elektrowni, co jest obecnie zauważalne w kontekście budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce. 

Autor: dr hab. inż. Mikołaj Oettingen, Senior Research Fellow Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego, Profesor na Wydziale Energetyki i Paliw Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, Kierownik Zespołu Technologii Energetyki Jądrowej.