Autor: Maciej Kowalski

Negocjacje dotyczące zakupu Zestawów Rakietowych Obrony Powietrznej Średniego Zasięgu (ZROP-SZ) kryptonim „Wisła” wkroczyły w nową fazę podczas targów MSPO w Kielcach. Ogłoszone tam decyzje MON zapewniają konkurencyjność przetargu oraz stawiają wymagające, choć możliwe do spełniania przez kontrahentów, warunki techniczne. Po pierwsze wysłanie zapytania do konsorcjum MEADS umożliwi Ministerstwu porównanie ofert na dostępne systemy i zapewnienie konkurencyjnej ceny. Po drugie wymóg wyposażenia przez firmę Raytheon zestawów PATRIOT w system IBCS umożliwi pełną integracje ZROP-SZ z systemami Sił Lądowych USA już w 2019. Warunek ten jest możliwy do spełnienia dzięki trwającej procedurze „Yockey Waiver”, prowadzonej przez USA w sprawie sprzedaży IBCS.

Podczas pierwszego dnia Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w Kielcach Minister Macierewicz ogłosił wysłanie do rządu USA zapytania ofertowego (Letter of Request, LoR) dotyczącego zestawów PATRIOT, oficjalnie rozpoczynając procedurę negocjacyjną Foreign Military Sales (FMS). Dzień później minister Kownacki zapowiedział złożenie formalnego zapytania o zestawy przeciwlotnicze do międzynarodowego konsorcjum MEADS, w skład którego wchodzą amerykański Lockheed Martin oraz niemieckie i włoskie  MBDA.

Perspektywa przedstawienia swojej oferty przez MEADS zwiększa konkurencyjność przetargu i jest korzystna dla polskiego podatnika. Konsorcjum będzie miało okazję zaprezentować wszystkie gospodarcze oraz wojskowe korzyści swojej oferty, co pozytywnie wpłynie na cenę i jakość zestawów ZROP-SZ. Umożliwi to również najpełniejszy jak dotąd przegląd dostępnych systemów amerykańskich, jakie przez 4 lata postępowania na ZROP-SZ były rozważane przez polskich decydentów. Warto podkreślić, że konsorcjum MEADS proponuje polskiemu partnerowi przemysłowemu, Polskiej Grupie Zbrojeniowej, pełnoprawny udział i prawo własności do większości elementów systemu. Według informacji podanych przez konsorcjum, potencjalne korzyści płynące ze współudziału w programie wynoszą nawet 150 proc. środków zainwestowanych w zakup ZROP-SZ Wisła. Potwierdzeniem równoprawnej współpracy Polskiej Grupy Zbrojeniowej z konsorcjum MEADS jest podpisany w czasie targów MSPO list intencyjny. Porozumienie przewiduje partnerski status PGZ, MBDA oraz Lockheed Martin. Wspólnie rozwijane i produkowane mają być m.in. zaawansowane technologie rakietowe i radiolokacyjne. Równolegle MEADS prowadzi negocjacje dotyczące sprzedaży systemów przeciwlotniczych dla Sił Zbrojnych Republiki Federalnej Niemiec, spodziewając się podpisania kontraktu na przełomie 2016 i 2017. Nabycie zestawów przeciwlotniczych przez RP oraz RFN u jednego producenta przyczyniłoby się do pogłębienia współpracy wojskowej oraz synergii w utrzymaniu zestawów.

Zapytanie LoR w sprawie zestawów PATRIOT dotyczy pozyskania 8 baterii – dwóch w obecnie dostępnej konfiguracji PDB-8 do roku 2019 oraz kolejnych sześciu w konfiguracji docelowej (z radarem dookólnym w zależności od postępu prac nad docelowym radarem dla US Army) po roku 2020. Wszystkie baterie mają być wyposażone w najnowocześniejszy system zarządzania i dowodzenia obroną przeciwlotniczą i przeciwrakietową IBCS (Integrated air and missile defence Battle Command System).

System IBCS jest fundamentem obrony przeciwlotniczej Sił Lądowych USA. Dzięki otwartej architekturze umożliwia on swobodne dołączanie elementów przeciwlotniczych, takich jak radary czy wyrzutnie, zgodnie z zapotrzebowaniem użytkownika. W przypadku posiadania tego systemu przez polskie zestawy ZROP-SZ, możliwe będzie np. szybkie wzmocnienie polskiej obrony przeciwlotniczej przez elementy sojusznicze w sytuacji podwyższonego zagrożenia. Niestety system IBCS jest dopiero wdrażany do użytku w USA, co komplikuje tryb jego nabycia przez Polskę. Procedura FMS zabrania bowiem sprzedaży sprzętu, który nie ukończył tzw.: fazy IOT&E ( Initial Operational Test and Evaluation) i nie jest gotowy do pełnoskalowej produkcji i użytkowania. Jednak przedstawiciele firmy Northrop Grumman, producenta systemu IBCS, nieoficjalnie zasugerowali możliwość sprzedaży IBCS przy użyciu, tzw. „Wyjątku Yockeya” („Yockey Waiver”). Pozwala on na ominięcie przepisów FMS i sprzedaż Polsce IBCS przed wprowadzeniem go do służby w Siłach Zbrojnych USA. Co ważne, wyjątek ten jest obecnie wdrażany dla innego kraju sojuszniczego, zainteresowanego nabyciem IBCS. Pozytywna decyzja w tej procedurze mogłaby znacznie przyspieszyć decyzje administracji USA w sprawie jego sprzedaży do Polski. Przedstawiciele MON spotkają się w przyszłym tygodniu z firmą Northop Grumman oraz rządowym biurem Project Executive Office celem pogłębienia dialogu w tej sprawie.

Do roku 2025 wszystkie 15 batalionów PATRIOT pełniących służbę w Siłach Zbrojnych USA ma zostać zintegrowane z IBCS. W roku 2019, kiedy zgodnie z wymaganiami MON do służby w Polsce wprowadzane byłby pierwsze 2 baterie (4 jednostki ogniowe) PATRIOT IBCS, Armia USA dysponowałaby 3 batalionami PATRIOT IBCS (12 jednostek ogniowych).

Decyzje ogłoszone przez MON podczas MSPO nakierowane są na utrzymanie konkurencyjności przetargu. Zapytania wysłane do rządu USA (LoR – zestawy Patriot) oraz konsorcjum MEADS uruchamiają oficjalne negocjacje z partnerami zagranicznymi i są początkiem drogi do nabycia ZROP-SZ. Ministerstwo nie wysłało jednak zapytania do konsorcjum Eurosam, producenta zestawu SAMP/T, co dodatkowo wzmogłoby konkurencję między dostawcami. Wynik tych negocjacji jest trudny do przewidzenia, jednak na podkreślenie zasługuje przemyślana polityka konkurencji i stawianie przez Ministerstwo Obrony Narodowej wymagających warunków technicznych, zabezpieczających polski interes narodowy. Niezależnie od końcowej decyzji MON, możliwość analizy oferty MEADS będzie miało pozytywny wpływ na warunki nabycia ZROP-SZ Wisła. Pozytywne zakończenie podjętych negocjacji ws. „Wyjątku Yockeya” umożliwi natomiast wyposażenie polskich zestawów PATRIOT w systemem IBCS do roku 2019, zapewniając tym samym w krótkim czasie kompatybilność jednostek obrony powietrznej Polski i USA.

Autor: Maciej Kowalski, Research Fellow Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego

Zdjęcie: MEADS International, Inc.