70_lecie_sojuszu

Autor foto: Domena publiczna

KOMENTARZ PUŁASKIEGO – T.J. Omedi: Spotkanie ministrów spraw zagranicznych NATO – wyzwania na 70-lecie Sojuszu

KOMENTARZ PUŁASKIEGO – T.J. Omedi: Spotkanie ministrów spraw zagranicznych NATO – wyzwania na 70-lecie Sojuszu

2 kwietnia, 2019

KOMENTARZ PUŁASKIEGO – T.J. Omedi: Spotkanie ministrów spraw zagranicznych NATO – wyzwania na 70-lecie Sojuszu

70_lecie_sojuszu

Autor foto: Domena publiczna

KOMENTARZ PUŁASKIEGO – T.J. Omedi: Spotkanie ministrów spraw zagranicznych NATO – wyzwania na 70-lecie Sojuszu

Autor: Thomas Jura Omedi

Opublikowano: 2 kwietnia, 2019

W dniach 3-4 kwietnia 2019 r. w Waszyngtonie odbędzie się spotkanie ministrów spraw zagranicznych państw NATO. Podczas konferencji prasowej 1 kwietnia br. Sekretarz Generalny Sojuszu Północnoatlantyckiego Jens Stoltenberg poinformował, iż rozmowy będą dotyczyły relacji NATO z Federacją Rosyjską, walki z terroryzmem oraz wydatków obronnych państw członkowskich.[i] Spotkanie ministrów członków Sojuszu będzie także okazją do upamiętnienia 70 rocznicy podpisania Traktatu Północnoatlantyckiego.

Wśród najważniejszych tematów najbliższego spotkania szefów dyplomacji państw NATO Stoltenberg wskazał kryzys wokół zwieszenia traktatu o nieposiadaniu rakiet średniego i pośredniego zasięgu i agresywną politykę Rosji, budżety obronne państw członkowskich czy działania NATO wobec terroryzmu. W dniu 2 kwietnia 2019 r. przed spotkaniem szefów państw i rządów Sojuszu Jens Stoltenberg spotkał się z prezydentem Stanów Zjednoczonych Donaldem Trumpem, natomiast  3 kwietnia ma wystąpić przed połączonymi izbami Kongresu.

Złamanie postanowień traktatu INF oraz agresywna polityka Federacji Rosyjskiej

Rozpoczynające się w środę spotkanie ministrów otworzy sesja poświęcona stosunkom Sojuszu Północnoatlantyckiego i Rosji. Sekretarz Generalny NATO po raz kolejny wyraził zaniepokojenie z powodu łamania przez Moskwę postanowień traktatu INF (ang. Intermediate Nuclear Forces Treaty) wskazując na trwające rozmieszczanie przez nią pocisków rakietowych SSC-8 (znanych też jako Novator 9M729) oraz ciągłe rozwijanie zdolności  w tym zakresie. Stoltenberg przyznał, że pociski są trudne do wykrycia, obniżają próg możliwości wykorzystania broni nuklearnej oraz poczucie stabilności i bezpieczeństwa. Sekretarz Generalny zapowiedział, że obecne spotkanie NATO skupi się na kolejnych krokach w związku z brakiem reakcji władz rosyjskich wobec nawoływań Sojuszu do powrócenia do wypełniania traktatu przez Federacje Rosyjską (prezydent Rosji Władimir Putin oficjalnie zawiesił wykonywanie traktatu INF dekretem z dnia 4 marca 2019 r., ale swoja decyzję zapowiedział już w lutym podczas wspólnego spotkania z własnymi ministrami obrony i spraw zagranicznych).[ii] Podjęcie kolejnych działań jest istotne ze względu na politykę Sojuszu, który musi utrzymać wiarygodną politykę odstraszania i efektywne działania obronne wobec nowych zagrożeń.

Stoltenberg zwrócił uwagę również na utrzymującą się agresywną politykę Federacji Rosyjskiej jako kolejny temat, który będzie poruszony z ministrami państw członkowskich. W szczególności wskazał na niedawne pojmanie ukraińskich marynarzy na obszarze Morza Azowskiego. Pod koniec listopada 2018 roku siły rosyjskie ostrzelały trzy okręty ukraińskie, które próbowały przepłynąć z Morza Czarnego na Morze Azowskie. Jednostki zostały przejęte natomiast członków załóg aresztowano.[iii] O uwolnienie marynarzy zabiega m.in. Unia Europejska.[iv] Dodał, że NATO aktywnie współpracuje z parterami w regionie, a także wyraził wolę dalszego wspierania zarówno Ukrainy, jak i Gruzji. Sojusz ma przedyskutować działania mające służyć utrzymaniu stabilności na Ukrainie, jak pogłębiona współpraca w zakresie szkoleń i wspólnych ćwiczeń marynarek wojennych oraz wojsk obrony wybrzeża, wizytowanie w portach ukraińskich i gruzińskich przez morskie jednostki sojusznicze oraz wymiana informacji. Jens Stoltenberg podkreślił, że Sojusz Północnoatlantycki wyraźnie zaznaczył swoją obecność na Morzu Czarnym, a także wskazał na obecność okrętów Sojuszu w Gruzji i na Ukrainie.

Rola Sojuszu Północnoatlantyckiego w walce z terroryzmem

Jednym z tematów zapowiedzianych przez Stoltenberga podczas spotkania ministrów spraw zagranicznych NATO ma być walka z terroryzmem, a także wsparcie działań Stanów Zjednoczonych na rzecz uzyskania porozumienia w Afganistanie, które umożliwiłoby zakończenie trwającej od 17 lat wojny oraz wycofanie amerykańskich wojsk z Afganistanu zgodnie z zapowiedzią prezydenta USA Donalda Trumpa (decyzja Trumpa jest związana m.in. z obecnością ok. 14 tys. żołnierzy amerykańskich szkolących afgańskie siły zbrojne w ramach misji stabilizacyjnej NATO Resolute Support, a także trwającymi negocjacjami pokojowymi między talibami i USA).[v] Jens Stoltenberg powiedział, że trwa intensywna współpraca pomiędzy specjalnym przedstawicielem Stanów Zjednoczonych ds. pojednania Afganistaniu Zalmayem Khalilzadem, dowódcą misji Resolute Support generałem Austinem Scottem Millerem oraz cywilnym starszym przedstawicielem NATO ds. Afganistanu Nicholasem Kayem. Dodał, że przyszłość kraju oraz obecność wojsk sojuszniczych na terytorium Afganistanu zależy od wspólnej decyzji wewnątrz Sojuszu.

Sekretarz Generalny odniósł się również do kwestii walki z państwem islamskim, wskazując na progres w walce z terroryzmem. Stoltenberg podkreślił, że państwo islamskie nie kontroluje już żadnego znacznego terytorium. NATO umacnia swoje zaangażowanie również w Iraku poprzez szkolenie wojsk irackich, aby w przyszłości były zdolne do przeciwdziałania powstawaniu grup terrorystycznych. Jens Stoltenberg zaznaczył podczas konferencji prasowej, że znaczna liczba szkoleniowców z krajów sojuszniczych i partnerskich udziela lokalnej pomocy irackiemu Ministerstwu Obrony, doradcom ds. bezpieczeństwa narodowego oraz uczelniom wojskowym. Dodał, że rozwijanie zdolności lokalnych sił zbrojnych jest najlepszą inwestycją w ramach walki z terroryzmem, a także wyraził zamiar zwiększenia współpracy z partnerami w regionie tj. Jordanią i Tunezją.

Wydatki na obronność oraz poparcie dla amerykańskiej obecności wojskowej w Polsce

Podczas spotkania szefów dyplomacji w Waszyngtonie, poza tematami Rosji, Ukrainy i terroryzmu, ministrowie mają omawiać także temat wydatków na obronność.  Sekretarz Stoltenberg stwierdził, że po latach oszczędzania na wydatkach obronnych trend ulega odwróceniu wskazując na wzrost wydatków o 41 miliardów dolarów od 2016 r. przez sojuszników europejskich i Kanadę. Dodał, że do końca 2020 roku finansowanie wzrośnie do 100 miliardów. Stoltenberg odniósł się również do nowej inwestycji w infrastrukturę obronną w Polsce potwierdzając wartą 260 milionów dolarów inwestycję w projekty wspierające obecność amerykańskich wojsk w centralnej części RP. Fundusze Sojuszu mają pokryć budowę magazynów (APS) oraz utrzymanie sprzętu wojskowego NATO na terenie Polski co ma się przyczynić do szybszego rozwinięcia mobilizacyjnego wojsk oraz przyspieszenia uzyskania wsparcia ze strony sojuszników. Stoltenberg dodał, że ponad 2 miliardy dolarów z funduszy NATO zostało przekazane na projekty dotyczące zwiększenia mobilności wojsk. Obecne postępowanie Sojuszu pokazuje, że działania NATO przyspieszają w ramach adaptacji do zagrożenia rosyjskiego.

Inwestycje NATO w Polsce są częściowo związane z aktywną polityką rządu polskiego dotyczącą obecności wojsk USA na terytorium Polski. Między innymi 26 lutego 2019 r. dwudniową wizytę w Waszyngtonie rozpoczął szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego minister Paweł Soloch. Podczas dwudniowej wizyty szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego rozmawiał z przedstawicielami Pentagonu, Departamentu Stanu i Rady Bezpieczeństwa Krajowego. Odbył także rozmowy w Agencji Obrony Antybalistycznej (Missile Defense Agency), co jak powiedział, było związane z nadzorowaną przez tę agencję budową tarczy antyrakietowej w Redzikowie.

Jednym z trzech podstawowych zgrupowań amerykańskich w Polsce jest dowodzona z Żagania Pancerna Brygadowa Grupa Bojowa (Armored Brigade Combat Team). W jej skład wchodzi 3,5 tysiąca żołnierzy rozmieszczonych  na flance wschodniej (w Polsce m.in. w Świętoszowie i Bolesławcu). Pośród innych ważnych elementów amerykańskiej obecności w Europie jest brygada lotnictwa wojsk lądowych rozlokowana między innymi w Powidzu. Baza w Powidzu jest obecnie jedną ważniejszych na mapie Sojuszu co podkreślał generał broni Ben Hodges, były dowódca armii USA w Europie. – Tak naprawdę jest to najważniejsze centrum mające obsługiwać północną Europę i kraje bałtyckie – stwierdził Hodges.[vi]

Autor: Thomas Jura Omedi, Fundacja im. Kazimierza Pułaskiego
[i] “Press conference by NATO Secretary General Jens Stoltenberg ahead of the meeting of NATO Foreign Ministers in Washington”, NATO, April 1, 2019 https://www.nato.int/cps/en/natohq/opinions_165174.htm
[ii] “Executive Order suspending Russia’s compliance with the USSR-US INF Treaty”, President of Russia, March 4, 2019 http://en.kremlin.ru/events/president/news/59939
[iii] “Tension escalates after Russia seizes Ukraine naval ships”, BBC, November 26, 2018 https://www.bbc.com/news/world-europe-46338671
[iv] “EU Again Urges Moscow To Release Ukrainian Sailors”, Radio Free Europe Radio Liberty, January 30, 2019 https://www.rferl.org/a/eu-again-urges-moscow-to-release-ukrainian-sailors/29742522.html
[v] “Trump orders major military withdrawal from Afghanistan as Mattis departs”, The Washington Post, December 21, 2018 https://www.washingtonpost.com/world/national-security/trump-agitating-for-major-military-withdrawal-from-afghanistan-advisers-say/2018/12/20/0c35f874-04a3-11e9-b5df-5d3874f1ac36_story.html?utm_term=.f3ad7571cd47
[vi] „Rząd zabiega o stałą obecność amerykańskich wojsk w Polsce”, TVN24, September 18, 2018 https://www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/wojska-amerykanskie-w-polsce,869240.html