Autor: Tomasz Smura

W niniejszym raporcie postanowiliśmy się przyjrzeć stanowi i kondycji polskiego przemysłu lotniczego. Sektor ten został zbudowany z dużym sukcesem, praktycznie “od zera”, w międzywojennej Polsce, kosztem wielkich wydatków i wyrzeczeń. Polska należała wtedy z całą pewnością do światowej czołówki w dziedzinie produkcji lotniczej. Równie wielkim kosztem przemysł ten udało się odbudować ze zniszczeń II wojny światowej i mimo ograniczeń politycznych i ogólnej nieefektywności systemu socjalistycznego, polskim konstruktorom udawało się wprowadzać do produkcji własne innowacyjne rozwiązania lotnicze.
Polski przemysł lotniczy boleśnie odczuł jednak lata transformacji systemowej przełomu lat 80. i 90. XX w. Dziś zlokalizowane w Polsce zakłady lotnicze są zaledwie cieniem samych siebie i dywagacje np. o polskim samolocie odrzutowym mogą co najwyżej spotkać się z uśmiechem politowania. Niemniej trudno pogodzić się z taką sytuacją w odniesieniu do niemal 40-milionowego europejskiego państwa, z 21. największą gospodarką świata i ogromnymi tradycjami lotniczymi. Co więcej, Polska, aby móc się nadal rozwijać i zmniejszać dystans do najlepiej rozwiniętych państw świata, musi wyjść z obecnych schematów rozwojowych – w dużej mierze opartych na taniej pracy i statusie poddostawcy lepiej rozwiniętych gospodarek – i wejść w model gospodarki opartej na innowacjach, z silnym miejscem w międzynarodowych łańcuchach wartości. Przy tak postawionym celu, na całkowitą rezygnację z jednego z najbardziej innowacyjnych i przynoszących korzyści całej gospodarce – poprzez mechanizmy opisane w niniejszym opracowaniu – sektorów, Polska nie może sobie pozwolić.
Niniejsze opracowanie stanowi podsumowanie i rozwinięcie seminarium poświęconego omawianej tematyce, które Fundacja im. Kazimierza Pułaskiego zorganizowała w styczniu 2021 roku. Opracowanie podzielone zostało na cztery rozdziały. Pierwszy omawia obecny stan i kondycję polskiego przemysłu lotniczego. Drugi tłumaczy, jak inwestycje w branżę aeronautyczną przekładają się na korzyści dla gospodarki narodowej. Rozdział trzeci omawia przykłady szeregu państw dysponujących silnym przemysłem lotniczym, tj. Brazylii, Korei Południowej, Hiszpanii i Włoch, na podstawie których doświadczeń stara się wyprowadzić rekomendacje dla Polski. Wreszcie rozdział czwarty poświęcony jest szansom dla polskiego przemysłu aeronautycznego wynikającym ze współpracy europejskiej oraz z nowych unijnych mechanizmów wsparcia współpracy obronnej.