Autor: Maciej Filip Bukowski

W 2025 roku przestrzeń transatlantycka znajduje się pod trwałym atakiem nie w formie otwartej wojny, lecz poprzez rozproszoną, skoordynowaną ofensywną kampanię kognitywną i zakulisowych działań destabilizacyjnych. Rosyjskie i białoruskie służby wywiadowcze wdrożyły hybrydową strategię łączącą dywersję, sabotaż, działania o charakterze terrorystycznym, manipulację psychologiczną oraz infiltrację narracyjną w długofalowy plan osłabiania odporności Zachodu. Jej celem jest rozbicie zaufania, rozkruszenie spójności oraz erozja zdolności wspólnego rozumienia rzeczywistości – zarówno wewnątrz państw NATO, jak i w obrębie samego sojuszu. Nie jest to kampania mająca na celu zajęcie terytorium, lecz taka, której zadaniem jest osłabianie poznawczych mechanizmów obronnych społeczeństw, oraz rozbicie społeczeństw i tworzenie antagonistycznych grup destabilizujących państwa od wewnątrz.

Niniejszy raport pokazuje, że nie są to incydentalne akty szpiegostwa, sabotażu czy dywersji, lecz elementy spójnej architektury wojny kognitywnej. Rosja i Białoruś połączyły teorię kontroli refleksyjnej, inżynierię narracji oraz sieciową dezinformację w doktrynę wymierzoną w fundamenty mentalne i emocjonalne społeczeństw Zachodu. Poniższa analiza koncentruje się na Europie, ze szczególnym uwzględnieniem Polski, państw bałtyckich oraz wybranych krajów Europy Zachodniej, gdzie operacje te najpełniej ilustrują skalę i logikę wojny prowadzonej poniżej progu artykułu 5 Traktatu NATO, lecz niosącej egzystencjalne konsekwencje.

Raport identyfikuje trzy wzajemnie uzupełniające się poziomy tej kampanii:

1. Infiltracja kognitywna – przenikanie dodyskursu publicznego i ekosystemów cyfrowych narracji o dużym ładunku psychologicznym i memetycznym, które podważają zaufanie do instytucji, zacierają granicę między prawdą a fikcją oraz wywołują pobudzenie, a następnie zmęczenie emocjonalne.

2. Tokenizacja wykonawcza – zdecentralizowana rekrutacja nieświadomych lub jednorazowych wykonawców do przeprowadzania
aktów sabotażu fizycznego, takich jak podpalenia magazynów czy rozpoznanie dronowe. Zapewnia to wiarygodną zaprzeczalność przy jednoczesnej możliwości skalowania działań poprzez tzw. agenturę proxy [1] [2].

3. Zakłócenia poprzez mikrooperacje – rozproszone, lecz kumulatywne działania o niskiej intensywności są synchronizowane z wojną informacyjną tak, aby potęgowaćnchaos, wywoływać paraliż oraz przeciążać zachodnie systemy reagowania kryzysowego.

Raport dowodzi, że Zachód musi odejść od czysto reaktywnej postawy. Defensywna logika wywiadowcza jest niewystarczająca wobec przeciwnika, który uderza w percepcję, emocje i sam proces podejmowania decyzji. Niezbędne jest wypracowanie wyważonej postawy ofensywnej, traktującej bezpieczeństwo poznawcze jako kluczowy element obrony narodowej i sojuszniczej.

—-

Dofinansowano ze środków Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego